مسأله 1010

اگر در دو ركعت اول نماز به خیال این كه دو ركعت آخر است تسبیحات بگوید ، چنانچه پیش از ركوع بفهمد ، باید حمد و سوره را بخواند و اگر در ركوع بفهمد ، نمازش صحیح است .

مسأله 1011

اگر در دو ركعت آخر نماز به خیال این كه در دو ركعت اول است حمد بخواند ، یا در دو ركعت اول نماز با این كه گمان میكرده در دو ركعت آخر است حمد بخواند ، چه پیش از ركوع بفهمد چه بعد از آن نمازش صحیح است .

مسأله 1012

اگر در ركعت سوم یا چهارم میخواست حمد بخواند تسبیحات بزبانش آمد ، یا میخواست تسبیحات بخواند حمد بزبانش آمد باید آنرا رها كند ودوباره حمد یا تسبیحات را بخواند .

قرائت

ولی اگر عادتش خواندن چیزی بوده كه به‌زبانش آمده ، ودر خزانه قلبش آنرا قصد داشته میتواند همان را تمام كند ونمازش صحیح است .

مسأله 1013

كسی كه عادت دارد در ركعت سوم و چهارم تسبیحات بخواند اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود باید آنرا رها كند ودوباره حمد یا تسبیحات را بخواند .

مسأله 1014

در ركعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات استغفار كند ، مثلا بگوید : استغفر الله ربی واتوب الیه یا بگوید اللهم اغفرلی ، واگر به گمان آن كه حمد یا تسبیحات را گفته مشغول گفتن استغفار شود و شك كند كه حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید به شك خود اعتنا ننماید ولی اگر نمازگزار پیش از خم شدن برای ركوع در حالی كه مشغول گفتن استغفار نیست ، شك كند كه حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید حمد یا تسبیحات را بخواند .

مسأله 1015

اگر در ركوع ركعت سوم یا چهارم یا در حال رفتن به ركوع شك كند كه حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند .

مسأله 1016

هر گاه شك كند كه آیه یا كلمه‌ای را درست گفته یا نه اگر به چیزی كه بعد از آنست مشغول نشده ، باید آن آیه یا كلمه را بطور صحیح بگوید و اگر به چیزی كه بعد از آنست مشغول شده ، چنانچه آن چیز ركن باشد مثل آن كه در ركوع شك كند كه فلان كلمه از سوره را درست گفته یا نه ، باید بشك خود اعتنا نكند ، واگر ركن نباشد ، مثلا موقع گفتن ( الله الصمد ) شك كند كه ( قل هو الله احد ) را درست گفته یا نه ، باز هم میتواند بشك خود اعتنا نكند ، ولی اگر احتیاطا آن آیه یا كلمه را بطور صحیح بگوید اشكال ندارد ، واگر چند مرتبه هم شك كند ، میتواند چند بار بگوید اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید ، بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند .

مسأله 1017

مستحب است در ركعت اول ، پیش از خواندن حمد بگوید اعوذ بالله من الشیطان الرجیم و در ركعت اول ودوم نماز ظهر و عصر ( بسم الله ) را بلند بگوید وحمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف كند یعنی آن را به آیه بعد نچسباند ، ودر حال خواندن حمد وسوره به معنای آیه توجه داشته باشد . اگر نماز را به جماعت میخواند ، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی میخواند ، بعد از آن كه حمد خودش تمام شد بگوید الحمد لله رب العالمین . بعد از خواندن سوره قل هو الله احد ، یك ، یا دو ، یا سه مرتبه كذلك الله ربی یا سه مرتبه كذلك الله ربنا بگوید ، بعد از خواندن سوره كمی صبر كند بعد تكبیر پیش از ركوع را بگوید یا قنوت را بخواند .

مسأله 1018

مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول ، سوره انا انزلناه و در ركعت دوم ، سوره قل هو الله احد را بخواند .

مسأله 1019

مكروه است انسان در تمام نمازهای یك شبانه روز سوره قل هو الله احد را نخواند .

مسأله 1020

خواندن سوره قل هو الله احد به یك نفس مكروه است .

مسأله 1021

سوره‌ای را كه در ركعت اول خوانده مكروه است در ركعت دوم بخواند ولی اگر سوره قل هو الله احد را در هر دو ركعت بخواند مكروه نیست. 

ركوع

مسأله 1022

در هر ركعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شود كه بتواند دست را به زانو بگذارد واین عمل را ركوع میگویند .

مسأله 1023

اگر به اندازه ركوع خم شود ، ولی دستها را به زانو نگذارد اشكال ندارد .

مسأله 1024

هر گاه ركوع را بطور غیر معمول بجا آورد ، مثلا به چپ یا راست خم شود ، اگر چه دستهای او به زانو برسد ، صحیح نیست .

مسأله 1025

خم شدن باید به قصد ركوع باشد ، پس اگر به قصد كار دیگر مثلا برای كشتن جانور خم شود ، نمیتواند آن را ركوع حساب كند بلكه باید بایستد دوباره برای ركوع خم شود وبه واسطه این عمل ، ركن زیاد نشده و نماز باطل نمیشود .

مسأله 1026

كسی كه دست یا زانوی او با دست و زانوی دیگران فرق دارد ، مثلا دستش خیلی بلند است كه اگر كمی خم شود به زانو میرسد یا زانوی او پائین‌تر از مردم دیگر است كه باید خیلی خم شود تا دستش بزانو برسد ، باید به اندازه معمول خم شود .

مسأله 1027

كسی كه نشسته ركوع میكند ، باید به قدری خم شود كه صورتش مقابل زانوها برسد و بهتر است به قدری خم شود كه صورت نزدیك جای سجده برسد .

مسأله 1028

انسان هر ذكری در ركوع بگوید كافی است ولی احتیاط واجب آن است كه بقدر سه مرتبه سبحان الله یا یك مرتبه سبحان ربی العظیم وبحمده كمتر نباشد .

مسأله 1029

ذكر ركوع باید دنبال هم و به عربی صحیح گفته شود و مستحب است آن را سه یا پنج یا هفت مرتبه بلكه بیشتر بگویند .

مسأله 1030

در ركوع باید بمقدار ذكر واجب ، بدن آرام باشد ودر ذكر مستحب هم اگر آن را بقصد ذكری كه برای ركوع دستور داده‌اند بگوید بنابر احتیاط واجب ، آرام بودن بدن لازم است .

مسأله 1031

اگر موقعی كه ذكر واجب ركوع را میگوید ، بیاختیار به قدری حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود بنابر احتیاط واجب باید بعد از آرام گرفتن بدن ، دوباره ذكر را بگوید ، ولی اگر كمی حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج نشود ، یا انگشتان را حركت دهد اشكال ندارد .

مسأله 1032

اگر پیش از آن كه به مقدار ركوع خم شود و بدن آرام گیرد عمدا ذكر ركوع را بگوید ، نمازش باطل است .

مسأله 1033

اگر پیش از تمام شدن ذكر واجب ، عمدا سر از ركوع بردارد نمازش باطل است واگر سهوا سر بردارد ، چنانچه پیش از آن كه از حال ركوع خارج شود ، یادش بیاید كه ذكر ركوع را تمام نكرده باید در حال آرامی بدن دوباره ذكر را بگوید واگر بعد از آن كه از حال ركوع خارج شد ، یادش بیاید نماز او صحیح است .

مسأله 1034

اگر نتواند به مقدار ذكر در ركوع بماند ، در صورتیكه بتواند پیش از آن كه از حد ركوع بیرون رود ذكر را بگوید ، باید در آن حال تمام كند و اگر نتواند در حال برخاستن ذكر را بقصد رجاء بگوید .

مسأله 1035

اگر بواسطه مرض و مانند آن در ركوع آرام نگیرد نماز صحیح است ولی باید پیش از آن كه از حال ركوع خارج شود ، ذكر واجب یعنی سبحان ربی العظیم وبحمده یا سه مرتبه سبحان الله را بگوید .

مسأله 1036

هر گاه نتواند به اندازه ركوع خم شود ، باید به چیزی تكیه دهد و ركوع كند واگر موقعی هم كه تكیه داده نتواند بطور معمول ركوع كند باید به هر اندازه میتواند ، خم شود و اگر هیچ نتواند خم شود باید موقع ركوع بنشیند و نشسته ركوع كند و احتیاط مستحب آن است كه نماز دیگری هم بخواند و برای ركوع آن با سر اشاره نماید .

مسأله 1037

كسی كه میتواند ایستاده نماز بخواند اگر در حال ایستاده یا نشسته نتواند ركوع كند ، باید ایستاده نماز بخواند و برای ركوع با سر اشاره كند و اگر نتواند اشاره كند ، باید به نیت ركوع چشم‌ها را هم بگذارد و ذكر آن را بگوید وبه نیت برخاستن از ركوع ، چشمها را باز كند واگر از این هم عاجز است باید در قلب ، نیت ركوع كند و ذكر آن را بگوید .

مسأله 1038

كسی كه نمیتواند ایستاده یا نشسته ركوع كند وبرای ركوع فقط میتواند در حالی كه نشسته است كمی خم شود یا در حالی كه ایستاده است با سر اشاره كند ، باید ایستاده نماز بخواند وبرای ركوع با سر اشاره نماید واحتیاط مستحب آن است كه نماز دیگری هم بخواند و موقع ركوع آن بنشیند وهر قدر میتواند برای ركوع خم شود .

مسأله 1039

اگر بعد از رسیدن به حد ركوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به قصد ركوع باندازه ركوع خم شود ، نمازش باطل است ، ونیز اگر بعد از آن كه به اندازه ركوع خم شد و بدنش آرام گرفت ، بقصد ركوع به قدری خم شود كه از اندازه ركوع بگذرد و دوباره به ركوع برگردد ، بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است و بهتر آن است كه نماز را تمام كند و از سر بخواند .